Giống như phổ quát thực vật khác, có thể nhân giống mai bằng cách giâm cành, chiết, tháp hoặc ghép. Một chồi non, một mắt ngủ, khi tháp vào cây cộng họ có thể sống và phát triển thành cây mới, cho hoa trái cộng đặc tính với cây mẹ và có thể cho cây con khác.
Trước đây khoảng gần một trăm năm, nghệ thuật chiết, ghép và giâm cành cây kiểng đề cập riêng và cây ăn trái đại quát còn quá lạ lẫm đối với nghệ nhân thời ấy. Do vậy, ngày xưa ông bà mình thường chỉ biết thời điểm tuốt lá mai vàng ở miền bắc và nhân giống mai bằng cách mà ngày nay chúng ta cho là thông thường nhất, ấy là trồng bằng hạt.
Ưu điểm: Cây con giữ được trọn vẹn những đặc tính của cây mẹ, nhưng chẳng thể sản xuất đại trà với số lượng to.
1. Ngoài mặt vườn ươm
1.1. Vị trí vườn ươm
Vị trí vườn ươm ko bị ngập úng, đây là điều tối quan yếu khi làm vườn ươm. Nền của vườn ươm bao giờ cũng phải cao hơn khu vực xung quanh để hạn chế nước đọng lại làm thối cành giâm hoặc cành chiết,…
1.2. Độ thông thoáng
Chọn vị trí vườn ươm ở những nơi có gió nhẹ, để không khí không bị “tù”. Những chỗ ít thông thoáng, cành giâm và chiết thường bị nấm, vi khuẩn gây bệnh. Những chỗ có gió quá mạnh sẽ làm độ ẩm không khí trong vườn giảm nhanh, có thể làm cành giâm và chiết bị khô.
Như vậy nên, nếu như vị trí vườn ươm không đạt bắt buộc thì phải chủ động cho ra những yếu tố cần yếu. Ví dụ: nếu ko thông thoáng thì phải dùng đến quạt gió, ví như gió quá mạnh thì phải dùng lưới che chắn xung quanh để cản bớt. Thậm chí việc che chắn còn có thể cởi mở theo tình hình của từng ngày.
1.3. Ánh sáng và giàn che nắng
Do cành giâm bị cắt rời khỏi thân cây mẹ, nên ánh sáng gắt quá (cường độ cao) cành sẽ không sống được. Ngược lại thì những chỗ ko có ánh sáng mặt trời rọi vào (nhất là lúc sáng sớm) thì cũng ko đạt buộc phải (cây sẽ mọc yếu ớt), trừ khi dùng đèn khí để tạo ánh sáng.
Nên làm giàn che để “lược” bớt ánh sáng mặt trời rọi vào khi nắng gắt. Tỷ lệ nắng còn khoảng 30% tính từ lúc khoảng 8 giờ sáng đến khoảng 16 giờ chiều.
ví như diện tích nhỏ (khoảng 20 m2) thì mái che có chiều cao khoảng hai,4 m. Tình trạng diện tích to thì nâng chiều cao mái che lên (mái che cao giàn sẽ thoáng và ánh sáng sẽ phát tán đều). Theo kinh nghiệm, khi giàn ươm đã làm xong, không nên vội vàng ươm hàng loạt ngay mà phải ươm thử một ít, nhằm kiểm tra xem có đạt đề nghị không (nhất là trong những ngày nắng gắt).
Cách rà soát là tiến hành ươm 5 - 10 chậu, cành giâm cứ để lá phần đông. Sau ấy, tưới nước cả vườn ươm như thể đang chăm nom cả vườn ươm. Nếu như hai - 3 ngày sau các lá của cành giâm thử chuyển sang màu vàng nhưng ko bị khô thì đạt đề xuất. Còn ngược lại lá bị héo khô là ko đạt bắt buộc. Tình huống này, cần phải xem lại lý do nào độ ẩm không khí không đạt buộc phải.
1.4. Làm luống (liếp) ươm
Luống ươm có chiều dài tùy theo giàn ươm, nhưng chiều rộng tối đa khoảng 1,2 m, nhằm tạo thuận tiện cho bước lúc chăm sóc. Về chiều cao của luống, miễn sao đừng bị đọng nước là được. Mặt bằng của từng luống nên phủ bề mặt bằng cát để giữ ẩm (nếu có cỏ mọc cũng dễ nhổ). Lớp cát nên thấp hơn vòng bao chung vòng vèo (viền) để làm chỗ dựa cho bao nylon hoặc chậu không bị đổ.
1.5. Chậu, vật liệu trồng mai vàng
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại vật liệu để chứa đất trồng (tạm gọi chung là chậu) gồm: Chậu đất nung, chậu nhựa, giỏ tre, túi ni lông, khay nhựa 105 lỗ
Chúng ta sử dụng loại nào cũng được, nhưng cần chú ý đến các chi tiết sau:
bạn không nên sử dụng loại có kích cỡ quá to (sẽ dễ làm cho cây mai nước úng sau này, hao chất trồng và chiếm nhiều chỗ). Do cành mai ko lớn, nên chúng ta chỉ chọn loại có chiều cao tối đa khoảng 10 cm, miệng chậu tối đa cũng cỡ 10 cm.
nếu như dùng túi nylon (nhựa), chúng ta nên chọn loại có màu đen (vì màu trắng hoặc màu khác có độ trong suốt, sau này rêu xanh phát triển). Túi nylon phải được bấm 8 - 10 lỗ ở phần đáy chậu.
1.6. Giá thể trồng cây mai vàng
Giá thể trồng trong chậu ở giai đoạn ươm cành phải giữ ẩm tốt (nhưng ko được đọng nước trong một thời kì dài 4 - 5 tháng). Thế nên, Giá thể trồng nên dùng một trong các loại sau:
* Tro trấu
Tro trấu là một loại chất trồng rất khả quan, do nó đạt các đề nghị nhắc trên. Nhưng lưu ý tro trấu phải đen (dạng than trấu), càng lớn càng tốt. Vì bị nát (nhuyễn) quá sẽ làm cho úng nước và phải để hơn một tuần (kể kể từ lấy ra khỏi lò đốt).
nếu lấy ra dùng ngay sẽ làm cành giâm chết (kể cả đã tưới nước cho nguội).
Do vỏ trấu mỏng, nên than trấu dễ gãy nát. Vì vậy, khi đổ vào chậu không nên nén quá chặt (nén chặt cũng gây ra úng nước).
Nên hỏi kỹ nguồn tro trấu, vì nếu dùng tro trấu của các lò muối thì mọi việc sẽ thất bại.
* Bột xơ dừa khô
Bột vỏ dừa sử dụng để ươm cành tương đối tốt. Nhưng nó có phổ thông chất “chát” và có trường hợp bị mặn dễ làm hư cây. Để hạn chế những khó khăn này, chúng ta nên ngâm bột xơ dừa trong nước khoảng 1 - hai ngày. Sau đấy vắt cho ráo nước rồi đổ vào chậu.
Do bột vỏ dừa có khả năng giữ ẩm rất cao. Như vậy nên, lúc đổ bột vỏ dừa vào chậu phải nén khá chặt (dễ).
* Cát
Cát xây dựng (loại xây) có hạt to vừa phải, sử dụng ươm cành rất tích cực. Vì chúng giữ ẩm nhưng ko gây đọng nước (không nên dùng cát vùng có nước mặn).
Với những loại vật liệu dùng để ươm cành nêu trên, hồ hết hoàn toàn không có chút đất và bất cứ thứ phân bón nào cả. Tại sao vậy?
Tại vì cành giâm trong khi này nó ko “ăn uống” gì được hết. Nó chỉ cần điểm tựa để khi rễ mọc ra có chỗ mà bám vào lâu dài và cần độ ẩm của ko khí để cành ko bị teo tóp lại.
Chỉ lúc nào cành giâm có rễ và lá thì khi đó nó mới hút nước và phân bón. Và tới lúc đó chúng ta mới tính chuyện bón phân.
Việc bón phân sẵn vào giai đoạn này không những vô ích mà còn có thể làm cành giâm bị chết vì các chất hóa học hoặc nấm mốc,…có trong phân bón thâm nhập vào vết cắt.
2. Nhân giống cây mai vàng bằng kỹ thuật chiết cành
Đối với công nghệ nhân giống hữu tính bằng gieo hạt, cây mai con lớn lên sau này sẽ có bộ rễ đẹp, nhưng lúc ra hoa sẽ không được đẹp như cây mẹ. Còn chiết cành thì cây mai chiết ra hoa y như cây mẹ và nhánh chiết cũng được khá to, nhưng ko có bộ rễ đẹp.
nếu như nhánh chiết mọc sát đất, thì cũng dùng dao cắt bỏ một khoanh vỏ rồi kéo nhánh xuống chôn dưới đất và đóng một cây móc để giữ nhánh chặt, cắm thêm một cây nọc giữ phần ngọn đừng cho lay động. Và cứ để im như vậy, tưới ẩm hàng ngày, vài ba tháng sau, xới đất nhẹ xem rễ, nếu như rễ mọc mạnh thì cưa cắt đem trồng.
2.1. Thời điểm chiết cành
thời khắc chiết cành nên chọn vào đầu mùa mưa. Và nên chọn khi cây mai giảo đa phúc gần hết pha động (lúc lá đã xanh đậm nhưng chưa già). Vì lúc này còn lột vỏ cành mai được.
Vậy khi lá nó đang còn non (pha động) rất dễ lột, tại sao không chiết? Tuy dễ lột, nhưng nó cũng dễ liền da (do nhựa xuống nhiều) làm nó khó ra rễ. Mặt khác, phần lá non sẽ ngã sang màu vàng và lúc đem trồng nó rất yếu.
2.2. Chọn cành
Cũng như chọn cành để giâm, cành chúng ta ý định chiết là những cành ở vị trí từ ½ cây trở lên và phía có rộng rãi ánh sáng.
- Độ lớn: chúng ta không nên chọn cành chiết quá lớn. Chỉ nên chọn những đoạn cành phía ngoài cộng, nếu có phân nhánh càng tốt. Thường những đoạn cành này to khoảng bằng cỡ chiết đũa ăn cơm (nhưng phải có chí ít khoảng 15 lá còn tốt).
- Độ dài: Độ dài đoạn cành chiết khoảng 20 - 30 cm (hai tới ba tấc). Nếu cành dài quá và lá quá nhiều, sẽ xuống nhựa làm liền da (cành chiết không ra rễ được).
Tâm lý chung là, người ta muốn chiết cành lớn và dài, để khi đem ra trồng trong một thời gian ngắn, sẽ có một cây mai to. Tuy nhiên, lớn thì có to nhưng mau lớn thì ko. Vì khi được cắt rời khỏi thân mẹ, bộ rễ ít ỏi kia chưa đủ sức lo cho cái cành “quá khổ” đấy được, làm cây mất sức, và với cây mai lúc đã mất sức, việc phục hồi đòi hỏi phổ thông thời gian, công sức.